PREPORODOV KALENDAR: 2. juni
– 455. Vandali upali u Rim i započeli dvosedmičnu pljačku. Nakon ovog događaja ustalio se termin vandalizam koji označava uništenje javne ili private imovine.
– 1771. Rusija u ratu sa Osmanskom državom preuzela poluostrvo Krim.
– 1740. Rođen je francuski pisac Donatien Alphonse, poznat kao Markiz de Sade. Njegovi romani smatraju se patološkom pornografijom, ali i djelima koja ruše ustaljene društvene norme (“Justina”, “Žilijeta”, “120 dana Sodome”). Od njegovog prezimena potiče izraz sadizam.
– 1800. Prvi put izvedena opera Cesare in Farmacusa Antonia Saliera na pozorištu u Beču.
– 1840. Rođen je engleski pisac Thomas Hardy. Važio je za najboljeg engleskog pisca svoga vremena, ali je zbog slobodoumnog stava o ljubavi i braku dolazio u sukob sa društvenim konvencijama (“Pod zelenim drvetom”, “Daleko od razuzdane gomile”, “Povratak domoroca”, “Tesa od D'Abervilovih”, “Neznani Džud”).
– 1857. Rođen je engleski kompozitor i violinista Edward William Elgar. Njegova djela, od kojih su najpoznatiji oratorijum “Gerontijusov san” i koncertna uvertira “Enigma varijacije”, znatno su doprinijela obnovi engleske muzike na prijelazu u XX. stoljeće.
– 1882. Umro italijanski revolucionar Giuseppe Garibaldi, vođa pokreta za nezavisnost i ujedinjenje Italije.
– 1924. Kongres SAD-a priznao državljanstvo Indijancima, starosjediocima na teritoriji na kojoj su stvorene SAD.
– 1929. Rođen Marko Todorović, jugoslovenski glumac. Slavu je stekao ulogom Milana Todorovića u serijalu „Lude godine“. U nekoliko partizanskih filmova igrao je ulogu Josipa Broza Tita.
– 1931. Rođen Husein Tahmiščić, bosanskohercegovački pjesnik, prozni pisac i književni kritičar. Kao član Društva pisaca BiH, zajedno sa Izetom Sarajlićem, Ahmetom Hromadžićem, Velimirom Miloševićem i Vladimirom Čerkezom, pokreće međunarodnu književnu manifestaciju ˝Sarajevski dani poezije˝ u organizaciji Društva pisaca BiH 1962. godine. Dobitnik je mnogih nagrada i priznanja, između ostalog Šestoaprilske nagrade Sarajeva (1965. i 1967.) i nagrade Udruženja književnika BiH (1964).
– 1946. Italijani se na referendumu izjasnili za republiku i time odbacili monarhiju savojske dinastij Boris Nilević (2. juni 1947, Sarajevo – 11. decembar 1999, Sarajevo), bosanskohercegovački historičar srednjeg i ranog novog vijeka.
– 1947. Rođen Boris Nilević, bosanskohercegovački historičar srednjeg i ranog novog vijeka. Magistrirao je 1978. i doktorirao 1986. u Beogradu. Od 1974. do smrti, 11.12 1999, radio je u Javnoj ustanovi Institut za istoriju u Sarajevu. Bio je direktor Instituta za istoriju i urednik časopisa „Prilozi“ Instituta za istoriju. Povremeno je radio na Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta u Sarajevu i na Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta u Tuzli. Predmet Nilevićevog naučnog interesovanja bio je bosanski kasni srednji vijek i osmanski period.
– 1955. Jugoslovenski i sovjetski lideri Josip Broz Tito i Nikita Hruščov potpisali Beogradsku deklaraciju kojom su normalizovani odnosi Jugoslavije i SSSR-a, narušeni rezolucijom Informbiroa iz 1948.
– 1966. Američki svemirski brod Surveyor izveo prvo uspješno mehko spuštanje na Mjesec i počeo da šalje prve slike Mjesečeve površine.
– 1969. Zvanično je otvoren internacionalni aerodrom Sarajevo za civilni zračni saobraćaj. Na novi aerodrom u Butmiru, pod nepovoljnim vremenskim prilikama, prvi se spustio JAT-ov “konver” na liniji Zagreb-Sarajevo, a zatim “karavela” iz Beograda.
– 1969. U sudaru australijskog nosača aviona Melbourne i američkog razarača “Frank E. Evans” u Južnokineskom moru poginula su 74 američka mornara.
– 1979. Papa Ivan Pavao Drugi stigao u Poljsku, u prvu posjetu pape jednoj komunističkoj zemlji.
– 1987. Umro španski gitarista Andres Segovia, koji se proslavio interpretacijama klasične muzike na gitari.
– 1993. Bosna i Hercegovina primljena u članstvo Organizacije za obrazovanje, nauku i kulturu Ujedinjenih nacija UNESCO-a.
– 1993. Na prvim slobodnim izborima u Burundiju Melchior Ndadaye pobijedio vojnog predsjednika Pierrea Bujoju, čime je u toj afričkoj zemlji prvi put šef države postao pripadnik većinskog plemena Hutu.
– 1997. Timothy McVeigh proglašen krivim za podmetanje bombe u federalnu zgradu u Oklahoma Cityju 1995, kada je poginulo 168 ljudi. McVeigh je osuđen na smrt i pogubljen na električnoj stolici 10. juna 2001.
– 1997. Umrla američka teniserka Helen Jacobs (88). U karijeri je osvojila četiri američke titule u singlu (1932 – 1935), a Wimbledon 1936. godine kada je proglašena prvom igračicom svijeta.
– 2000. Glavni tužilac Međunarodnog suda za ratne zločine u Haagu Carla del Ponte izjavila je u Savjetu bezbjednosti UN-a da nema osnova za pokretanje istrage o eventualnim ratnim zločinima NATO-a tokom bombardovanja SR Jugoslavije 1999.
– 2001. Vlada Kolumbije i pobunjenici, pripadnici ljevičarskog pokreta FARC, potpisali sporazum kojim je dozvoljena prva razmjena zatvorenika u 37 godina dugom ratu.
– 2008. U Archeru na Floridi umro legendarni američki ritam i bluz muzičar Bo Diddley. Među njegovim hitovima su “I’m a Man”, “Who Do Yo Love” i “Mona”.
– 2014. Španski kralj Juan Carlos Prvi odrekao se prijestola u korist svog sina, princa Felipea. Juan Carlos je na tronu bio 39 godina. Na prijesto je došao poslije smrti diktatora Francisca Franca u novembru 1975. godine.
– 2017. U napadu naoružanog muškarca na kasino u hotelu Resorts u Manili poginulo 36 osoba. Napadač Jessi Carlos (42) bivši je radnik ministarstva finansija, koji je bio ovisnik o kocki i imao je velike dugove. On je zapalio kasino, a na kraju se zatvorio u jednu od soba i ubio se.
