Fatih i Vlad Drakula
Kao Vladar svijeta, Fatih je u svom narodu bio popularan, ali je i među balkanskim i evropskim narodima bio predmetom znatiželje. Dobio je ratove, majstorskim političkim manevrom za stolom dobijao je ono što je želio. Međutim, postojali su i značajni izuzeci, a jedan od njih tiče se događaja koji je danas znan kao legenda o Drakuli. Vlad Drakula (1430–1476) proslavljen kao Cepeš, odnosno kao Nabijač, bio je sin rumunskog vojvode, osmanskog vazala. I on je sam 1456. godine postao vazal, da bi već 1459. odbio platiti porez Osmanlijama i osmanskoj vojsci nije dozvolio da pređe u Erdelj. Fatih je pokušao riješiti problem diplomatskim načinom, ali Drakula je sve izaslanike koje mu je Fatih poslao u Vlašku ispred svog dvorca nabio na kolac. Nakon ovoga slučaja Vlad je sve svoje neprijatelje nemilosrdno nabijao na kolac.
Nakon toga, 1462. godine, Fatih sa enormnom vojskom prelazi Dunav i napreduje prema Vlaškoj. Umjesto da se povuče ili zatraži oprost, Vlad Drakula planirao je da prepadom ubije Fatiha i njegove zapovjednike. Naspram velikog broja osmanskih vojnika i njihove efikasne ratne taktike bio je primoran na povlačenje. Fatih i njegovi vojnici tokom puta susreću se sa zastrašujućim prizorom. Oko dvadeset hiljada Turaka i muslimana, zarobljenih na prostoru tri kilometra dužine i kilometar širine, bilo je nabijeno na kolac. Prema jednom izvoru, bilo je i male djece koja su vezana za svoje majke te da su se u njihovim grudima bile nalegle ptice. Ovaj strahobalni prizor uzdrmao je čak i osmanske vojnike koji su u bitkama svjedočili raznovrsnom umiranju. Sve i da je Fatih nastavio s potjerom, bilo je nemoguće pronaći Vlada koji se borio gerilskom taktikom. Zanimljivo je da te godine Vlada Drakulu nisu zarobile Osmanlije, već mađarski kralj Matija Korvin koji je želio protiv Austrije pridobiti podršku Osmanlija te je zbog toga godinama držao Vlada u zatočeništvu. No, kad se i on sam počeo boriti protiv Osmanlija, pustio je Vlada na slobodu i uzeo ga u svoju službu, darujući mu vojsku i novac. Vlad je u Bosni i Bogdanu ratovao protiv Osmanlija. Ubijen je 1476. godine u jednoj bici, nakon čega je njegova odsječena glava odnesena Fatihu.
Vlad Drakula je za Osmanlije predstavljao glavobolju, dok su u Rumuniji i Evropi od njega željeli kreirati legendu u svojstvu žestokog kršćanskog zapovjednika. Njegovo nemilosrdno držanje u borbi i nabijanje na kolac desetaka hiljada nevinih ljudi djelomično se uspjelo sakriti. Rumunski i bugarski izvori iz srednjeg vijeka, pored toga što mu pripisuju upotrebu nemilosrdnih metoda, opisuju ga kao neustrašivog zapovjednika koji se borio protiv Osmanlija. U rumunskoj književnosti 18. i 19. stoljeća Vlad se sve više ogrće identitetom nacionalnog heroja. Nasuprot tome, njemački i mađarski izvori o Vladu govore kao o despotu i ubici. Uistinu, on nije ubijao isključivo Osmanlije i muslimane; nije se ustručavao da divljački ubija i na kolac nabija i svoje istovjernike. Vlad u današnjoj Rumuniji nastavlja postojati kao problematična figura.
Romanom Dracula (1987), on postaje izvor legende o vampiru Drakuli. Irski pisac Abraham Stoker predstavio je njegove krvave avanture i njega samog kao princa vampira. U svojstvu vampira krvopije Drakula postaje istaknuta ikona popularne kulture. Filmovi o Drakuli, kostimi i legende danas su, uglavnom, indirektno i iz daleka povezani s historijskom ličnosti Vlada Drakule.
IZVOR: Ibrahim Kalin, Ja, onaj drugi i drukčiji svijet, Dobra knjiga, Sarajevo, 2019.
