PREPORODOV KALENDAR: 7. juni

– 1494. Španija i Portugal potpisale sporazum u Tordesillasu o podjeli novog svijeta.

– 1502. Rođen papa Grgur XIII od 1572. do 1585. Reformator julijanskog kalendara (1582), koji je kasnije po njemu nazvan gregorijanski. Rođen je u Bologni kao Ugo Buonkompanjo.

– 1654. Krunisan Luj XIV (Louis) za kralja Francuske. Najduži vladajući monarh u evropskoj historiji došao je na prijestolje sa 4 godine i vladao 72 godine. Njegova vladavina utvrdila je Francusku kao jednu od najuglednijih sila Europe, kroz rane reforme, uspješne ratove, stvaranje francuskog carstva i kroz njegovo pokroviteljstvo umjetnosti. Bio je i graditelj palače u Versailles, gdje je preselio dvor Francuske 1682. godine.

 – 1665. Velika kuga u Londonu: Samuel Pepys piše u svom dnevniku o kućama označenim crvenim križem u londonskoj Drury Lane, što je značilo da unutra boravi neko zaražen kugom i mora biti zatvoren 40 dana ili do smrti.

– 1848. Rođen Paul Gauguin. Nakon poznanstva s C. Pissarrom 1876. posvetio se slikanju. Od 1880. do 1886. izlagao s impresionistima. Priklonivši se poslije postimpresionizmu, postao jedan od inicijatora likovnoga razvoja što su ga obilježili njegovi suvremenici P. Cézanne i V. van Gogh. Analitičkoj metodi impresionista suprotstavio je ideju o slikarstvu kao sintezi širokih površina čiste boje i čvrstoj modelaciji oblika. Utjecao na nabizam, simbolizam i ekspresionizam, kao i na formiranje fovizma.

– 1848. Umro ruski književni kritičar i filozof Visarion Grigorjevič Bjelinski. Polazeći od njemačke filozofije pratio je rusku književnost do tzv. naturalne škole, kojoj je položio teorijske temelje. Bio je protivnik “slavjanofilstva”, smatrao je da prije europeizacije u XVIII. st. ruska književnost nije ni postojala i da je tek s Puškinom dosegnula visoke vrijednosti. Njegovo „Pis’mo Gogolju“ (1842) je, izvan dosega cenzure, postalo programom ruske slobodne misli. Bjelinski je filozofskom razinom diskursa odredio jezik i pojmovlje ruske književne kritike te mu je pripisana teorija ruskog realizma, pri čemu se zanemarivalo njegovo poimanje funkcije književnosti u tumačenju društvenih pojava, a ne u poučavanju.

– 1900. U Bijeljini rođen Rodoljub Čolaković, političar, revolucionar, narodni heroj Jugoslavije, književnik. U toku Drugog svjetskog rata organizira ustanak u Srbiji i BiH, politički je komesar Glavnog štaba za BiH, sekretar predsjedništva AVNOJ-a. Nakon rata bio je predsjednik prve vlade BiH, savezni ministar nauke i kulture, potpredsjednik SIV-a. Uz Avdu Humu jedan od najzaslužnijih za očuvanje državnosti BiH na zasjedanjima ZAVNOBiH-a i AVNOJ-a. U vrlo opsežnom publicističkom opusu ističu se memoarska djela (Kuća oplakana, 1941; Susreti i sećanja, 1959; Kazivanje o jednom pokoljenju, I-1II, 1966-72). Politički aktivan od 1919. kada se pridružuje Socijaldemokratskoj stranci BiH a zatim s grupom mladih komunista organizaciju Crvena pravda, koja je organizirala atentat na ministra unutarnjih poslova M. Draškovića (atentator A. Alijagić); na procesu je Čolaković osuđen na 12 godina robije. Nakon izlaska s robije 1933. emigrira u SSSR te je učesnik Španskog rata. Obavlja važne dužnosti u KPJ; 1936. postaje članom Politbiroa CK KPJ. Prema Čolakovićevim sjećanjima, zapazio je Krležu u društvu s A. Cesarcem u dvorani za vrijeme suđenja atentatorima na ministra Draškovića 1921. Iz lepoglavskog zatvora slao je Krleži pjesme koje je on objavljivao u Književnoj republici pod pseud. M. Mihailović. Od posljeratnih susreta Čolaković posebno spominje učestalo i iznimno prisno kontaktiranje početkom 50-ih godina, kad je Čolaković bio savezni ministar za nauku i kulturu te pomagao Krleži da realizira projekt Izložbe srednjovjekovne umjetnosti naroda Jugoslavije u Parizu 1950; iste godine intervenira kod Đilasa podupirući Krležinu inicijativu da se pokrene Enciklopedija Jugoslavije i osnuje Leksikografski zavod.

– 1905. Norveški parlament (Storting) donio odluku o odvajanju Norveške od Švedske.

– 1929. Ponovo uspostavljena Papinska država (Vatikan) u Rimu. Crkvena država prestala je da postoji 1870.

– 1952. Rođen Orhan Pamuk, turski pisac i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 2006. godine.

– 1961. U Sarajevu rođen Davor Sučić, poznat kao Sejo Sekson, bosanskohercegovački muzičar, gitarista i osnivač rock benda “Zabranjeno Pušenje”.

– 1965. U rudniku mrkog uglja u Kaknju u snažnoj eksploziji u jami “Orasi” poginulo je 128 rudara, a teže ili lakše je povrijeđeno njih 20.

– 1972. Zapadnonjemački kancelar Willy Brandt posjetio Izrael, što je prva posjeta jednog zapadnonjemačkog lidera ovoj zemlji.

– 1980. Umro Henry Miller, jedan od najpoznatijih američkih pisaca. Njegova najpoznatija dela “Rakova obratnica” i “Jarčeva obratnica”, dugo su zabranjivana u SAD. Oštroj kritici zapadne civilizacije i njezinoj savremenoj dehumanizaciji suprotstavljao je seksualnu slobodu (trajni motiv oslobađajućeg učinka spolnoga čina), ali i misticizam. Naturalistički je izravno, uz inovativnu uporabu psovki i žargona (u duhu L.-F. Célinea), ali i nadrealističke simbolike, opisivao ambijente pariških bordela, javnih zahoda, kafana i sastajališta boema, kvaziumjetnika, klošara i homoseksualaca te predočavao prizore ekscesivnoga promiskuiteta. Zbog toga je dugo bio smatran opscenim i pornografskim autorom pa su mu rana djela prvotno objavljivana samo u Francuskoj, a u SAD-u i Velikoj Britaniji tek 1960-ih, kada je postigao masovnu čitanost utječući na subkulturne pokrete i pisce (J. Kerouac i N. Mailer).

– 1992. HVO jedinice ušle u Počitelj koji su do tada kontrolisali bosanski Srbi.

– 1993. U saobraćajnoj nesreći na autocesti u Njemačkoj poginuo Dražen Petrović (28), jedan od najboljih hrvatskih košarkaša svih vremena i državni reprezentativac bivše Jugoslavije.

– 1999. Prvi put nakon 40 godina u Indoneziji održani demokratski parlamentarni izbori.

– 2000. U Bijeljini ubijen Ljubiša Savić Mauzer, bivši načelnik Uprave policije MUP-a RS-a i osnivač Demokratske stranke RS-a.

– 2006. Ubijen Abu Musaba al-Zarkavija, lidera iračkog ogranka Al-Kaide.

– 2008. Umro Dino Risi, jedan od najvećih italijanskih reditelja. U igranom filmu debitirao 1952., specijalizirao se za populističku komediju tipično talijanskoga kolorita (commedia all’italiana). Ti su filmovi, s likovima deriviranima iz tipologije talijanskoga neorealizma, u početku izražavali optimizam ekonomskog rasta Italije nakon II. svjetskog rata; poslije su se u njima javili elementi skepse i cinizma pa su evoluirali u žanr »crne« komedije. Osobito uspješan u vođenju vrsnih glumaca (npr. A. Sordija, V. Gassmana, Nina Manfredija i U. Tognazzija). Režirao je pedesetak filmova.

– 2016. U terorističkom napadu u historijskom području Istanbula poginulo 11 ljudi, a 36 je ranjeno. Policija je uhapsila četiri osobe osumnjičene da su aktivirale autobombu u trenutku kada je prolazio autobus koji je prevozio policajce.