PREPORODOV KALENDAR: 30. maj
– 1431. u Ruanu spaljena je francuska nacionalna heroina Ivana Orleanska na lomači, na osnovu optužnice crkvenog suda da je heretik i vještica. Odlukom pape Benedikta XV 1920. proglašena je za sveticu.
– 1498. Kristofer Kolumbo, španski moreplovac italijanskog porijekla, isplovio sa šest brodova iz luke Sanlukar na treće putovanje u Novi svijet tokom kojeg je otkrio Trinidad i obale Južne Amerike.
– 1640. Umro Peter Paul Rubens, flamanski slikar. U svojim kompozicijama, redovito monumentalnih razmjera, s mnoštvom likova i u bogatom arhitektonskom ambijentu, ostvario je svestranu tematiku. Više od 3000 njegovih platna, od kojih je oko 600 izradio sam, religijski su prizori, kompozicije iz antičkih legendi i mitova , povijesno-alegorijski prizori, prizori iz lova , žanr-prizori i portreti u kojima je dao svoja najzrelija ostvarenja. Njegov je utjecaj vladao stoljećima ne samo u flamanskom nego i općenito u europskom slikarstvu, sve do majstora francuskog romantizma E. Delacroixa.
– 1778. Umro francuski filozof, pisac i historičar Francois Marie Arouet poznatiji pod književnim psedudonimom Francois Voltaire (Fransoa Volter), jedan od najznačajnijih mislilaca evropskog prosvjetiteljstva u 18. stoljeću.
– 1876. Zbačen turski sultan Abdul Aziz, a na prijesto je stupio njegov nećak, sultan Murat V, koji je svrgnut nekoliko mjeseci kasnije i stavljen u doživotni pritvor u jednu carigradsku palaču.
– 1876. U Postirama na otoku Braču rođen je hrvatski književnik i političar Vladimir Nazor.
– 1913. Zaključen mirovni sporazum u Londonu između Bugarske, Srbije, Crne Gore i Grčke i Osmanske države kojim je okončan Prvi balkanski rat.
– 1944. Britanska vlada u Drugom svjetskom ratu zvanično obustavila pomoć četnicima, zločinačkoj i kvislinškoj vojsci ratnog zločinca Draže Mihailovića.
– 1951. U Sarajevu se rodio Zdravko Čolić, bosanski pjevač zabavne muzike i najveća pop-zvijezda bivše Jugoslavije.
– 1955. Rođen je Safet Oručević, bosanskohercegovački političar i biznismen iz Mostara. Bio gradonačelnik i dogradonačelnik Mostara. Dobitnik je nagrade za mir “Mahatma Gandhi”. Pokrenuo je i “Centar za mir i multietničku saradnju”, neprofitabilnu organizaciju.
– 1960. Umro ruski pisac Boris Leonidovič Pasternak, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1958. Najveći uspjeh kod publike i književne kritike donio mu je roman “Doktor Živago”, objavljen u inostranstvu, nakon čega je izbačen iz ruskog Saveza pisaca. U SSSR-u je “Doktor Živago” štampan tek 1988.
– 1984. U Sarajevu umro bošnjački književnik Šukrija Pandžo. Učiteljsku školu pohađao je u Mostaru, a Višu pedagošku školu završio u Beogradu. Jedan je od osnivača „Udruženja književnika Bosne i Hercegovine“. Pisao je poeziju i prozu za djecu i odrasle, te dramske tekstove. Odlukom Savjeta RTV Sarajevo, 10. aprila 1970. godine, dobija spomen-plaketu u znak priznanja za dugogodišnji uspješni rad, a 1. juna 1970. Josip Broz dodjeljuje mu Orden zasluga za narod sa srebrenim zracima. Umro je 1984. godine u Sarajevu.
– 1990. Konstituisan je prvi Sabor Republike Hrvatske na osnovu prvih višestranačkih izbora, a vlast su preuzeli Franjo Tuđman i Hrvatska demokratska zajednica. Od 1991. do 2001. ovaj dan se službeno proslavljao kao Dan državnosti Republike Hrvatske.
– 1992. Savjet bezbjednosti UN-a usvojio je Rezoluciju 757 kojom su krnjoj Jugoslaviji (Srbiji i Crnoj Gori), zbog umiješanosti u rat i agresiju na Bosnu i Hercegovinu, uvedene potpune ekonomske sankcije te prekid svih naučnih, kulturnih i sportskih veza sa svijetom.
– 1992. Poslije osam mjeseci okupacije oslobođeno selo Ravno u Hercegovini. Ravno je bilo prva žrtva agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu, kada su 1991. godine JNA i srpske snage ušle u ovo selo, potpuno su ga porušile i zapalile.
– 2008. Županijski sud u Zagrebu oslobodio Rahima Ademija optužbi za ratne zločine protiv civila u vojnoj akciji Medački džep, dok je drugooptuženi Mirko Norac osuđen na sedam godina zatvora.
– 2012. Specijalni tribunal za Sijera Leone osudio na 50 godina zatvora bivšeg predsjednika Liberije Charlesa Taylora za ratne zločine počinjene tokom građanskog rata u Sijera Leoneu od 1991. do 2002. u kojem je poginulo 120.000 ljudi.