Nagrada „Alija Isaković” za dramu „Zmaj od Bosne” Elvisa Ljajića
Stručni žiri za izbor najboljeg originalnog dramskog teksta na devetom bijenalnom anonimnom natječaju Bošnjačke zajednice kulture „Preporod“, u sastavu prof. dr. Almedina Čengić, predsjednica, prof. dr. Mirzana Pašić Kodrić, članica i prof. dr. Almir Bašović, član, donio je jednoglasnu odluku da se Nagrada “Alija Isaković” dodijeli drami Zmaj od Bosne Elvisa Ljajića.
Na konkurs je prijavljeno deset drama, žanrovski i vrijednosno neujednačenih, u kojima dominira tema postratne Bosne i Hercegovine. Žiri je, također, jednoglasno u najuži izbor uvrstio drame A drveće smo sanjali Mirze Skenderagića i Megamarkt Zlatka Topčića.
Drama Zmaj od Bosne Elvisa Ljajića, kako je to i iz naslova vidljivo, u centru ima lik Huseina-kapetana Gradaščevića i bavi se njegovom pobunom kao jednim od najdramatičnijih događaja u povijesti Bosne, čiji simbolički opseg je vidljiv i iz činjenice da su se tom temom već bavili naši veliki dramski pisci, poput Ahmeda Muradbegovića, Nedžada Ibrišimovića, Nijaza Alispahića… Elvis Ljajić se prema toj tradiciji obrade priče o Zmaju od Bosne ne odnosi u maniru poetike osporavanja, već, naprotiv, uzima u obzir sve važne drame koje su se bavile istom temom, iskazujući odnos prema tradiciji kao prema „ljepoti koju čuvamo, a ne kao lancu za okivanje” (Ezra Pound).
Smještajući dramu unutar porodice kao okvira, pri čemu centralni dramski odnos grade Husein-kapetan Gradaščević i njegov brat Osman, Elvis Ljajić sliku Bosne ne gradi kao nešto što je ideološki ili politički projekat, već nam se Bosna u ovoj drami, baš kao i porodica, ukazuje kao izrazito organski fenomen, koji ne može bez ostatka stati ni u kakve vanjske, mehaničke koncepte već je nešto živo, nešto što računa na kontinuitet mijenjajući se, pritom, u svakom trenutku.
Pisana najvećim dijelom u maniru drame ideja, drama Zmaj od Bosne Elvisa Ljajića u skladu s tradicijom te forme tretira i pojam slobode, pri čemu se ona „suštinska stranost situacije i stalna ljudska bačenost” (Péter Szondi), koja karakterizira dramu egzistencijalizma, ovdje sugerira jednom smislenom dramskom radnjom koja postavlja pitanja o bačenosti u Bosnu, tu zemlju na granici, dakle zemlju određenu jednim izrazito dramatičnim fenomenom. Pritom, vještim izborom dramaturških sredstava Elvis Ljajić izbjegava ono od čega boluje velika većina drama ideja, koje od dramske radnje prečesto prave samo parabolu o filozofskoj ili političkoj raspravi. Ovo je u komadu Zmaj od Bosne izbjegnuto suptilnom karakterizacijom likova i uvođenjem razlika među njima, što proizvodi važno značenje. Također, Ljajić pritom računa na to da će se obrisi njegovih karaktera dovršiti tek u glumačkoj interpretaciji, što doprinosi i pozorišnom / scenskom potencijalu ovog komada.
