Duh historicizma prožet elementima orijentalne arhitekture: Godišnjica smrti Karla Paržika
Na današnji dan preminuo je Karlo Paržik (češ. Karel Pařík), jedan od najznačajnijih arhitekata koji je iza sebe ostavio izuzetan doprinos izgradnji i urbanizaciji Sarajeva za vrijeme Austro-Ugarske. Rođen je 1857. godine u Velišu kod Jičina u Češkoj. Nakon završetka srednje građevinske škole, studira arhitekturu na Akademiji likovnih umjetnosti u Beču. U vrijeme kada je mladi Paržik studirao u Beču, zagovarana je dosljedna upotreba samo jednog historijskog stila u projektovanju pojedinog arhitektonskog objekta. U okvirima tog strogog akademskog historicizma, neogotika i neorenesansa bili su posebno zastupljeni stilovi. Paržik je u okviru Akademije pohađao Specijalnu školu za antiku i njen produžetak u renesansu u klasi profesora Teofila fon Hansena, koji je bio specijaliziran za neorenesansu, ali je u skladu sa načelima romantičarskog historicizma, istovremeno kombinirao arhitektonske forme i dekorativne elemente iz bizantijske i islamske arhitekture.
Paržik kao dvadesetsedmogodišnjak dolazi u Sarajevo 1884. godine i tu postiže punu afirmaciju te ostavlja neizbrisiv pečat u arhitekturi grada. Prvo je radio sa Josipom pl. Vancašem, jednim od najistaknutijih arhitekata koji su radili u Sarajevu. Paržik projektira u punom historicističkom duhu i u tom stilu stvara najbolja djela, ali značajna ostvarenja projektira i u pseudomaurskom stilu. U državnoj službi, odnosno u Građevinskom odjeljenju Zemaljske vlade, na Odsjeku za visoku gradnju, bio je od 1886. godine do penzionisanja 1916. godine. Na Državnoj srednjoj tehničkoj školi u Sarajevu predavao je građevinsko crtanje, osnivanje i nauku o arhitektonskim oblicima.
Paržik će ostati upamćen po brojnim arhitektonskim djelima širom Bosne i Hercegovine, ali je svoja najimpresivnija zdanja darovao glavnom gradu, od kojih su većina nacionalni spomenici Bosne i Hercegovine: Kompleks Zemaljskog muzeja Bosne i Hercegovine, Evangelistička crkva u kojoj je smještena Akademija likovnih umjetnosti, Narodno pozorište, palata Marijin dvor, Crkva sv. Josipa na Marijin dvoru, Aškenaska sinagoga, Šerijatska sudačka škola (današnji Fakultet islamskih nauka), zgrada Kantona Sarajevo, Pravnog fakulteta, Prve gimnazije …
Njegov stil odisao je duhom historicizma prožet elementima orijentalne arhitekture, jer je od samog dolaska u Bosnu i Hercegovinu Paržik pokazivao veliko poštovanje prema već postojećoj tradiciji. Preminuo je u Sarajevu 16. juna 1942. godine, u kojem je živio i djelovao od 1884. godine. Sahranjen je na groblju Sv. Mihovil u sarajevskom naselju Koševo.
IZVOR: Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika Bosne i Hercegovine
